- Haurrek laguntza handiagoa eskatzen diete baliabide gutxiago dituzten pertsonei, inbertsio handiagoa eskatzen dute jokorako eskubidea gauzatzeko espazioetan, eta harreman handiagoa eskatzen dute alkate izateko hautagaiekin eta udal kargu publikoekin.
- Save the Childrenek Gurutzeta auzoan 2019tik aurrera duen Haur eta Nerabeentzako Baliabide Zentroan (CRIA gaztelaniazko siglak) izan zen topaketa.
Komunikabideentzako baliabideak: https://labur.eus/BlfVW
Barakaldoko neska-mutilen proposamen-dokumentua: https://labur.eus/YNJGx
Barakaldon, 2023ko maiatzaren 9.- Barakaldon 16.000 haur eta nerabe baino gehiago bizi dira, udalerriko biztanleen %17 (Eustat, 2022). Hala ere, beraien artean inork ez du bozkatuko maiatzaren 28ko udal hauteskundeetan. Bere iritzi eta proposamen batzuk erabakiak hartzerakoan kontuan hartuko direla bermatzeko, Save the Childrenek maiatzaren 4ko arratsaldean Barakaldoko Alkatetzarako hautagaiekin bilera bat antolatu zuen Udalean ordezkaritza duten alderdi politikoekin, Gurutzeta auzoko Save the Children Haur eta Nerabeentzako Baliabide Zentroko jardueretan parte hartzen duten haurren kezkak eta proposamenak entzuteko. Ekitaldian izan dira Amaia del Campo (EAJ), Carlos Fernández (PSE), Casimiro Castaño (Podemos – Ezker Anitza), María Solar (EH Bildu) eta Víctor Rodríguez (PP). Hautagaiek zuzenean entzun ahal izan dituzte haurrek hurrengo udal hauteskundeetarako egin nahi dizkieten eskariak eta galderak.
Jarduera horretan parte hartu zuen Rosek azaldu zuenez, CRIAn “etxeko lanak, tailerrak eta beste gauza batzuk egiten dituzte, baina gaur desberdina da, hilabete eman dugulako alkateekin hitz egiteko prestatzen eta gure ahotsak entzuten". Patriciak, berriz, azaldu zuen alkategaiei erabaki garrantzitsuetarako ideiak emango dizkietela, “egunerokotasuna hobetzeko ideiak ematen badizkiegu, denok irabazten dugu”. “Niretzat berria da, ez dut beti egin, baina nahiko dibertigarria iruditzen zait. Prest nago, baina urduri” esan zuen Yunek, beste parte-hartzaile batzuek.
Haurrek lau multzotan egituratu dituzte beren ekarpenak: premia sozialeko egoerak, Barakaldoren gaineko kezka orokorrak, ikastetxeak, kultura eta aisiarako guneak eta, haurrentzako programak egiteko Udalak Save the Childreni utzitako espazioa baita, Haur eta Nerabeentzako Baliabide Zentroarekin (CRIA) lotutako hainbat gai.
Eskaerak baliabide gutxien dituzten pertsonei laguntza gehiago eskatzera bideratu ziren, besteak beste, enplegagarritasunerako neurriak, udal-argiteria, garbiketa eta hiri-altzariak hobetzea, ingurumena zaintzea, berdeguneetan inbertsio gehiago egitea eta atsedenerako, jolaserako eta aisialdirako eskubidea erabili ahal izatea, bai auzoan bai ikastetxeetan. Gainera, haurrek hobekuntzak proposatu zituzten Haur eta Nerabeentzako Baliabide Zentrorako (CRIA), eta eremu horretan udal kargu publikoekin harreman gehiago izatea eskatu zuten.
Bestalde, haurrek aktiboki entzutearen eta honelako truke-espazioen garrantzia azpimarratu zuten hautagaiek, beren errealitateetara hurbiltzeko. Gainera, konpromisoa hartu zuten Alkatetzak sustatutako aisia, kultura eta astialdiko ekintzetan parte hartzeko eta Haur eta Nerabeentzako Baliabideen Zentrorako (CRIA) proposatutako hobekuntzetan aurrera egiteko.
Haurrak eta nerabeak eskubideen subjektuak dira, eta inork ezin die uko egin. Parte hartzeko eskubidea Haurren Eskubideei buruzko Hitzarmenaren (HEH) 12. artikuluan jasota dago. Hori dela eta, Save the Childrenek haurren eta nerabeen parte-hartze erreala eta eraginkorra sustatu nahi du bizitza publikoan eta haurrei eragiten dieten erabakietan.
“Haurrak ez dira gure gizartearen etorkizuna soilik, haien oraina dira, eta, beraz, herritar aktibo eta eskubidedunen parte dira”, esan zuen Charo Arranzek, Save the Childreneko zuzendariak Euskadin, neska-mutikoak parte-hartze politikoko topaketa honen antolaketan eta haien proposamenen jarraipenaren diseinuan parte hartu dutela. “Lantzen ditugun haurren kezka nagusiekin zerikusia duten gaiak agenda politikoan sartzea da gure lehentasuna”, ondorioztatu zuen Arranzek.
Hautagaien eta haurren arteko topaketak Madrilen eta Sevillan ere
Maiatzaren 28ko udal-hauteskundeei begira, Save the Childrenek alkatetzarako hautagaien arteko topaguneak sortzea sustatu du, ez bakarrik Barakaldon, baita Sevillan eta Madrilen ere, non erakundeak haur, haur eta nerabeekin lan egiten baitu Haur eta Nerabeentzako Baliabide Zentroetan. Apirilean eta maiatzean egin diren jarduera horietan neska-mutilek eta hautagaiek parte hartzen dute, eta Udaleko ordezkari politikoek elkarrizketarako eta entzuteko gune bat dira, haurtzaroan beren hiria etorkizunean nola irudikatzen eta nahi duten azal dezaten.
Hala, haurrek politikan eta herritarren parte-hartzean esperientzia dute udal-hauteskundeen testuinguruan, beren kezka nagusiak tokian tokiko erabakiak hartzen dituztenei helarazten dizkietelako.
Prozesua urte hasieran hasi zen, eta hainbat saio egin ziren haur eta nerabeek nola udal hauteskundeen funtzionatzen diren, tokiko eskumenak eta eragiteko zein modu dauden ezagutzeko. Save the Childrenen aburuz, lurraldearekiko eta arlo publikoarekiko lotura sendotzeko eta pentsamendu kritikoa, errealitatearen eta ingurunearen azterketa eta ekintzara daraman prozesuko eztabaida sustatzeko modu bat da.
Haurrek parte hartzeko duten giza eskubidea
Haurren Eskubideei buruzko Hitzarmenaren (HEH) 12. artikulua, haurrak entzuteko duen eskubidea, haurren parte-hartzearen funtsezko printzipioa da. HEHren lau printzipio gidarietako bat denez, 12. artikulua Hitzarmenean berretsitako gainerako eskubide guztiekin lotuta dago, eta ezin da horietatik bereizi.
Badira 12. artikuluarekin berariaz lotzen diren beste artikulu batzuk, haurren parte-hartze esanguratsua definitzen zuzenean laguntzen dutenak. Eskubide zibil horiek asko kontzeptualizatu dira “partaidetza” terminoaren azpian, eta adierazpen, pentsamendu, kontzientzia, erlijio, elkarte, bake bilera, pribatutasunaren babesa eta informazioa eskuratzeko eskubidea barne hartzen dute (Haurren Eskubideei buruzko Hitzarmenaren 13. artikulutik 17.era). Gainera, 23. artikuluak nabarmentzen du garrantzitsua dela baldintzak sortzea, ezgaitasuna duten haurren komunitatean aktiboki parte hartzeko, eta 29. artikuluak haurrak bizitza arduratsurako prestatzen dituen hezkuntza sustatzen du, bakea, tolerantzia eta berdintasuna sustatzen dituen gizarte aske batean.
NBEko Haurren Eskubideen Batzordearen 12. ohar orokorrak (2009) oinarrizko bederatzi baldintza sartu zituen haurrak entzunak izateko eskubidea izateko. Haurren parte-hartze esanguratsu eta etikorako bederatzi baldintzek "haur batek edo gehiagok entzun eta parte hartzen duten prozesu guztietan" kalitatezko haurren parte-hartzea bermatzeko balio dute.
“Oraindik helduek eta erakundeek ez diete kasurik egiten haurrei, eta, beraz, parte hartzeko eskubidea errespetatzetik oso urrun dago”, zion Charo Arranzek, Euskadiko Save the Childreneko zuzendariak Euskadin, eta gaineratu zuen “parte hartzeko eskubideak lotura zuzena duela haurra zuzenbidezko subjektu gisa onartzearekin eta ez babes-objektu gisa onartzearekin; horrek eskatzen du autoritate-harremanetan oinarritutako gizarte-, politika- eta are familia-dinamikak haustea. Horregatik, parte hartzeko eskubidea ezezagunenetako eta ahulenetako bat da”.