- Bihar hasiko den bero-boladaren aurrean, Save the Childrenek adierazi du kezkatuta dagoela Euskadin 57.410 haur eta nerabek bizi duten egoeragatik, ezin baitute etxea hoztu. Erakundeak ohartarazten du beroak atsedenari, aisialdiaren kalitateari eta osasunari eragiten diela.
Bilbo, 2025ko ekainaren 27a. EAEko familien ia %18k ez dute baliabide nahikorik udako beroari aurre egiteko, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) Bizi Baldintzei buruzko Inkestaren arabera. Horren ondorioz, Euskadiko haurren % 16,5 (57.410) beren etxeak hoztu ezin dituzten etxeetan bizi da.
Bihar hasiko da uda honetako lehen bero-bolada, gutxienez uztailaren 1era arte, eta penintsulako ia Espainia osoari eragingo dio, Estatuko Meteorologia Agentziak (AEMET) iragarri duenez. Halaber, EUSKALMET Euskal Meterologia Agentziaren arabera, tenperaturak 30 gradutik gorakoak izan daitezke, eta igande eta astelehen artean izango dira tenperaturarik altuenak.
AEMETen arabera, aurtengo ekaina erregistroetatik izan den hilabeterik beroena izan bada, uda hau ohikoa baino beroagoa izan daiteke. "Hau da gure normaltasun berria. Muturreko bero honek krisi klimatikoaren ondorioak arintzeko jarduteko beharra erakusten digu, eta bereziki haurtzaroan, ahulenean ", azaldu du Carmela del Moral erakundeko krisi klimatikoan adituak.
Save the Childrenek, “Nacer en un mundo en crisis climática” txostenaren bigarren edizioan, erakutsi zuen haurren %80k baino gehiagok gutxienez urtean muturreko fenomeno klimatiko bat pairatzen dutela, hala nola lehorteak, bero-boladak eta euri jasak estatuan.
"Krisi klimatikoaren ondorioek zailtasun ekonomikoak dituzten familietan bizi diren haurrei eragiten diete gehien. Carmela del Moralek dioenez, baldintza materialek, hala nola etxebizitzak egokitzeak, bero-boladak eta pobrezia energetikoa bezalako gertakarien aurrean bereziki zaurgarri egiten dituzte".
Guraso bakarreko familiek dituzte zailtasun ekonomiko handienak, heldu bakarra direlako etxeko gastuei aurre egiteko orduan. Errealitate hori oso feminizatuta dago; izan ere, Euskadin, guraso bakarreko 10 familiatik 8 emakume batek zuzentzen ditu. Konfort klimatikoa izateko etxebizitzak egokitzea bereziki zaila da horrelako familientzat. Euskadin, guraso bakarreko familien %38k ezin du etxea hoztu, bi heldu etxeko buru dituzten familien bikoitza baino gehiago eta Estatuko batez bestekoa baino ia %3 gehiago (%35,5).
Ingurune kalteberetako haurrek eta nerabeek jasaten dituzte gehien bero-boladen eta tenperatura altuen ondorioak, gero eta ohikoagoak baitira Euskadin. "Gainera, beroak atsedenari eta aisialdiaren kalitateari eragiten die, eta jada pairatzen dituzten arriskuak larriagotzen ditu, osasunari edo eskola-errendimenduari dagokienez".
Save the Children erakundeko adituak gaineratu duenez, "etxebizitzen klimatizazioa ez dago hain hedatuta auzo behartsuetan, eta horrek instalazio-gastua ekarriko luke, eta jende askok ezin du gastu hori bere gain hartu. Kostu horretaz gain, energia-horniduren prezioak gehiegizko karga dira etxe askotan". Horrez gain, etxebizitza-parkea bereziki zahartuta dago errenta baxuko auzoetan, energetikoki efizientzia gutxikoak diren eraikinetan.
Haurren aldeko kompromisoa behar dugu
Save the Childrenek dei egiten du haurrak bizi eta garatzen diren espazioak arintzeko eta egokitzeko politika publikoak aktibatzeko. "Gure proposamena etxebizitza eta eraikinen klima egokitzeko planak ezartzea da, baina horrek ez du eraginik alokairu-errentetan", adierazi du del Moralek.
Erakundeak argi dauka, haurrak muturreko berotik babesteko, etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetzeaz gain, laguntzak haurrak dituzten familietara iritsiko direla bermatu behar dela. "Funtsezkoa da bonu soziala aldatzea, deskontuak bateratuz eta tramite sinpleagoen bidez sarbidea erraztuz", ondorioztatu du Save the Children-eko intzidentzia-arduradunak.
OHAR METODOLOGIKOA
Azterketa hau 2023ko erreferentzia-urteari dagokion 2024ko Bizi Baldintzen Inkestako (BBI) mikrodatuak erabiliz egin da. Zehazki, Estatistikako Institutu Nazionalak (EIN) argitaratutako etxebizitzaren baldintzei eta energia-eraginkortasunari buruzko moduluarekin lan egin dugu.
Helburua izan da udan etxebizitzan tenperatura freskoa mantentzeko zailtasunak dituzten pertsonen proportzioa eta kopurua aztertzea. Horretarako, inkestan jasotako biztanleria-hedapenaren pisuak aplikatu dira, Euskadin bizi diren biztanle guztiekiko emaitzen adierazgarritasuna ziurtatzeko.
Azterketa biztanleria osoaren, haurren (18 urtetik beherakoak), guraso bakarreko etxekoen unitateen eta autonomia-erkidegoaren arabera bereizi da. Muga horrek eragindako pertsonen ehunekoak eta kalkulatutako zenbaki absolutuak kalkulatu dira, eta emaitzak esportatu egin dira, ondoren ustiatzeko.