TUNISIAN, 2023KO maiatzaren 31ean.- Afrikaren iparraldeko hiru neska migratzailetik batek sexu-abusuak edo beste genero indarkeria mota batzuk jasan edo ikusi zituen bere jaioterrietatik segurtasun bila ihesi zebilela, Save the Childrenek asteazken honetan argitaratutako ‘Girls on the Move in North Africa’ txostenaren arabera (erdaraz argitaratuta).
Oso gutxitan ikertu den neska migratzaileen gaia aztertzen da txosten horretan, eta ondorioztatu da neska askok etxetik ihes egin zutela indarkeriagatik, lan aukerarik ezagatik, familia gatazkengatik eta abusuaren eta ezkontza behartuaren eraginpean egoteagatik, baina gero mehatxu eta arrisku gehiago izan zituztela Afrikako iparraldean zehar eta iparralderantz egindako bidaietan.
Hondamendiek, gatazkek eta indarkeriak erruz utzi dituzte beren jatorrizko herrialdeak, eta mundu osoko 281 milioi pertsona inguru dira nazioarteko migratzaileak. Ekialde Ertainean eta Ipar Afrikan bizi da nazioarteko haur migratzaile gehien, eta gero eta gehiago migratzen dute.
"Migratzen ari diren neskek berariazko laguntza behar dute, aurrean dituzten arriskuak eta genero oztopoak kontuan hartzeko", azpimarratu du Tory Clawsonek, Save the Childreneko migratzeko eta lekualdatzeko ekimenaren zuzendariak.
Save the Childrenek eta Samuel Hall enpresa sozialak egindako ikerketaren oinarria izan zen 2022an bederatzi eta 24 urte bitarteko neska eta emakume gazteei egindako elkarrizketak, batez ere Saharaz hegoaldeko Afrikako herrialdeetakoak, Libia, Tunisia eta Marokorantz ala leku hauetan zehar migratzen dutenak eta Italiara eta Espainiara iristen direnak.
Indarkeria etxean edo derrigorrezko ezkontzatik ihes egitea;
Txostenean ikusi zenez, elkarrizketatutako bost neskatik batek etxeko indarkeria migraziorako* arrazoi gisa aipatu zuen; zazpi neskatik batek, berriz, ihes egitea aipatu zuen, haur edo behartutako ezkontzatik* ihes egiteko.
"Nire ahizpek etxetik ihes egin zuten eta ez dugu haien berririk gaur arte. Eta aitak horren berri izan zuenean, oinak erre zizkidan, ez ateratzeko. Oinik ez baduzu, ezin zarela irten esan zuen. Burdinaz erre zidan, burdinaz eta suz markatu ninduen nire ahizpek bezala ihes egin ez nezan... Nire herritik ihes egin nuen... Ez nuen nahi ni aurkitzea eta zauri berak egitea edo ezkontzera behartzea", esan zuen 20 urteko Rainatouk*, Espainian bizi denak. Aitak behin eta berriz jo zuen eta hiru emazte duen adineko gizon batekin ezkontzen saiatu zen. Azkenik, herrixkatik ihes egitea lortu zuen. Bakarrik eta dirurik gabe, bost egunez ibili zen kamioi batek hartu eta hiririk hurbilenera eraman baino lehen.
Plangintza aurreraturako aukerak mugatuak izan ohi diren arren, neska askok ez dakite bidaiatu aurretik migrazioak zer arrisku dakartzan. Neska batzuek bizirauteko mekanismoak erabili zituzten arriskuak gutxitzen laguntzeko, hala nola mutil gisa janztea edo lagunekin edo helduekin bidaiatzea babesteko.
Marie*, 14 urtekoa, Kamerunekoa, amarekin bidaiatu zuen, eta Marokoko eta Aljeriako etxeetan itxitako hainbat kasu deskribatu zituen: "Herri txiki batera iritsi ginen. [...] Jendea etorri zen gure bila eta beste leku batera, emakume eta haurrekin. Egun batzuk geratzen ginen tokitik atera, jan edo edan gabe. Leku horretan, pertsonak (haurrak ere) bortxatzen ari ziren. Ni ere bortxatzeko zorian zeuden, baina amak salbatu egin ninduen".
Afrikako iparraldean zehar egindako migrazioan, beste arrisku bat atxiloketa izan zen. Noella*, 16 urtekoa, Boli Kostakoa da eta orain Italian bizi da. Libiako kostako guardiak atzeman eta atxilotze-zentro batera bidali zuen. "Libian hormaren kontra burua jo zidaten. Dirua eskatu zidaten eta ez dut familiarik; beraz, gaizki tratatu ninduten. Beste batzuetan, plastikozko poltsa bat jartzen dizute aurpegian. Min egin nahi zizuten".
Gizarte eta osasun zerbitzuak eskuratzeko zailtasunak
Mehatxuez eta arriskuez gain, litekeena da neskek ere oinarrizko gizarte-zerbitzuetara iristeko oztopoak izatea, laguntza medikoa barne. Elkarrizketatutako sei neskatik batek zerbitzuetara sartzeko oztopoen berri eman zuen, bai igarotzean, bai azken helmugan*.
Migratzen duten neskek osasun-laguntza behar dute, buru-osasuneko arreta barne, baina baita amentzako osasun-zerbitzuak eta jaiotzen erregistroa, hezkuntza eta etxebizitza ere. Hizkuntza oztopoak, agintarienganako mesfidantza, dokumentazio falta eta eskura dauden zerbitzuen ezagutza dira beste erronka batzuk.
"Jatorrizko herrialdeetatik hasita, neskek eta haien familiek migrazioari buruzko informazioa hobeto eskuratu behar dute abiatu aurretik, erabaki informatuak hartu ahal izateko eta bidaia ahalik eta seguruena izan dadin etxez aldatzea erabakitzen badute. Pasaguneetan, presazko esku-hartzeak behar dira neskek gizarte zerbitzuetara duten sarbidea hobetzeko, arreta medikoa barne", dio Clawsonek.
"Ikerketa honetan informazio kritikoaren arraila bat aztertzen da, Afrikako iparraldean zehar eta iparralderantz migratzen duten nesken esperientzien genero ulermen holistikoa eta berariazkoa ematen duen lehena. Egungo politikak eta programak egokitu egin behar dira, eta neska horiekin lan egin behar da generoari buruzko ikuspegi espezifikoak eta inklusiboak garatzeko, jasotzen duten laguntzak benetan haien beharrak asetzen dituela ziurtatzeko", esan du Marion Guillaume, Samuel Halleko haur eta gazteen atalaren buruak.
migratzeko arrazoiak:
- Hirutik batek baino gehiagok sexu abusua edo beste genero indarkeria mota batzuk jasan edo ikusi izana deskribatu zuten, elkarrizketatutako 68 nesketatik 24ren arabera.
- Elkarrizketatutako 68 haurretatik 15en arabera, 5 neskatotik batek indarkeria migraziorako arrazoi gisa aipatzen du.
- Elkarrizketatutako 68 nesketatik 10en arabera, 7 neskatik batek ezkontza behartu edo goiztiarretik ihes egitea aipatzen du migraziorako arrazoi gisa.
- Elkarrizketatutako 6 neskatik 1ek zerbitzuetara sartzeko oztopoen berri eman zuten, bai iragaitzazko zerbitzuetan bai azken helmugan, elkarrizketatutako 68 neskatotatik 11ren arabera.
Ikerketa kualitatiboa da, neska migratzaileen esperientzien berri ematen du. Girls on the Move ikerketa serie zabalenaren parte da txostena. Gertaera politiko garrantzitsuen aurretik egin zen ikerketa, hala nola Tunisiako barne gatazkaren aurretik; beraz, nesken egoera are okerragoa izan liteke.
*Izenak aldatu egin dira elkarrizketatuen intimitatea eta segurtasuna zaintzeko.